Αυτή την εποχή που χιλιάδες μαθητές γυρίζουν στα σχολεία, είναι μια καλή ευκαιρία να δοθούν ορισμένα στοιχεία για τους παράγοντες που συμβάλουν στην επιτυχή σταδιοδρομία του Μαθητή μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση που είχε γίνει πριν λίγα χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και περιελάμβανε πάνω από ένα εκατομμύριο αποφοίτους, είχε δείξει ότι η επιτυχία μετά την αποφοίτηση, κατά κύριο λόγο είχε σχέση με δυο παράγοντες. Πρώτον, από το αν ο Μαθητής είχε Μέντορα κατά τη διάρκεια της φοίτησης στο πανεπιστήμιο και δεύτερον από το αν είχε πρακτική εξάσκηση για μικρό χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της φοίτησης στον τομέα που θα εργαζόταν μετά την αποφοίτηση (internship). H επιτυχία δεν είχε σχέση με το πανεπιστήμιο ή την τεχνική σχολή που είχε φοιτήσει, αν το ίδρυμα δηλαδή ήταν ιδιωτικό ή δημόσιο ή αν κατά τεκμήριο ανήκε στα καλά εκπαιδευτικά ιδρύματα ή όχι.
Ο Μέντωρ, όπως περιγράφει ο Όμηρος ήταν φίλος του Οδυσσέα, τον οποίο είχε εμπιστευθεί να συμβουλεύει το γιο του Τηλέμαχο και να προσέχει το παλάτι για όσο χρονικό διάστημα ο Οδυσσέας θα ήταν στον Τρωικό πόλεμο. Σύμφωνα μάλιστα με το Όμηρο, σε αρκετές περιπτώσεις, η θεά της Σοφίας Αθηνά εμφανιζόταν με τη μορφή του Μέντορα στον Τηλέμαχο για να του δώσει συμβουλές. Από τότε η λέξη «Μέντορας», υπό την ευρεία έννοια, σημαίνει το «σοφό» αξιόπιστο σύμβουλο και φίλο που ενεργεί ως πνευματικός καθοδηγητής. Σε αυτό το άρθρο περιγράφονται συνοπτικά οι διάφοροι τρόποι με τους οποίους ο Μέντορας μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη μόρφωση και τη διάπλαση του χαρακτήρα του Μαθητή.
Κατά την εκπαίδευση ο Δάσκαλος (ανεξαρτήτως βαθμίδας), με τον τρόπο που διδάσκει και γενικά με τη συμπεριφορά του, σε αρκετές περιπτώσεις εμπνέει το Μαθητή ο οποίος στο πρόσωπο του Δασκάλου βρίσκει παράδειγμα προς μίμηση (rolemodel), δηλαδή βρίσκει το Μέντορα, το σοφό και αξιόπιστο σύμβουλο που τον ενθαρρύνει και του δίνει κίνητρα, ώστε αυτός να πετύχει το μέγιστο των δυνατοτήτων του, όχι μόνο κατά τη φοίτηση, αλλά και για πολλά χρόνια μετά από αυτή κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Ο Μέντορας, θα εμπνεύσει το Μαθητή ώστε αυτός να μη διστάζει να θέτει υψηλούς στόχους στη ζωή του και ότι δεν θα πρέπει να αφήνει τις μικρολεπτομέρειες να τον αποπροσανατολίζουν από το στόχο του. Θα επισημάνει πως αποτυχία δεν είναι αν βάλει υψηλούς στόχους και δεν τους πετύχει, αλλά αν βάλει χαμηλούς στόχους και τους πετύχει, ενώ θα μπορούσε να είχε πετύχει πολύ υψηλότερους στόχους από αυτούς που πέτυχε. Μόνο όποιος δεν κάνει καμιά προσπάθεια δεν έχει καμιά αποτυχία.
Επιπλέον θα βοηθήσει το Μαθητή ώστε να επιλέξει, από τον τομέα που σπουδάζει, τον κλάδο που τον ενθουσιάζει περισσότερο. Αν κάποιος αγαπά τη δουλειά που κάνει, εκτός από το ότι θα αποδίδει περισσότερο, θα είναι και πιο ευτυχισμένος. Θα τον συμβουλεύσει για την πιθανή πορεία και την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει ο κλάδος στον οποίο σπουδάζει στο προσεχές καθώς και το απώτερο μέλλον. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί οι συνθήκες εργασίας αλλάζουν ραγδαία και νέες προκλήσεις δημιουργούνται συνεχώς. Γι’αυτό το λόγο είναι απαραίτητο ο επιστήμονας να μάθει να αυτοδιδάσκεται και να επεκτείνει τη γνώση του ώστε να προσαρμόζεται συνεχώς στις νέες εξελίξεις. Λόγω της μακροχρόνιας εκπαίδευσης του Ιατρού, όχι μόνο στην ιατρική σχολή αλλά και μετά από αυτή για τη λήψη ειδικότητας , της συνεχιζόμενης δια βίου εκπαίδευσης, καθώς και στο γεγονός ότι η Ιατρική επιστήμη εξελίσσεσαι ταχύτατα σήμερα, ο ρόλος του Μέντορα στην ιατρική εκπαίδευση είναι ακόμα πιο σημαντικός από ότι είναι στης άλλες επιστήμες.
Παλαιότερα η τεχνολογία άλλαζε μια φορά σε κάθε τρεις ή τέσσερες γενεές, και γι’αυτό μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, ο Μαθητής μάθαινε την επιστήμη και την τέχνη που θα ασκούσε σχεδόν σε όλη του τη ζωή χωρίς καμιά αλλαγή. «Την μια μονότονη ημέραν άλλη μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί….Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει» γράφει ο Καβάφης σε ποίημά του. Σήμερα όμως, η τεχνολογία αλλάζει τρεις με τέσσερες φορές σε κάθε γενεά. Γι’αυτό το λόγο ο επιστήμονας πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπει το τι θα ακολουθήσει, για να μη συγκρουσθεί «μετωπικά» με το μέλλον το οποίο αμείλικτο θα βρεθεί μπροστά του και θα κληθεί να το αντιμετωπίσει. Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στο χώρο της εργασίας στο μέλλον.
Σκοπός της εκπαίδευσης είναι και η διάπλαση του χαρακτήρα του Μαθητή. Ο Μέντορας θα συμβάλλει ουσιαστικά και σ’αυτόν τον τομέα. Με το προσωπικό του παράδειγμα θα υποδείξει στο Μαθητή το καθήκον που έχει προς το συνάνθρωπό του, το πανεπιστήμιο και την κοινωνία. Θα του επιστήσει την προσοχή ότι δεν πρέπει να είναι δεμένος με δογματισμούς και προκαταλήψεις που κατά κανόνα δεσμεύουν την ελεύθερη σκέψη, αλλά θα πρέπει να καταλήγει σε συμπεράσματα μόνο με βάση τα δεδομένα. Θα συμβάλλει στο να συνειδητοποιήσει ότι οι πνευματικές αξίες είναι πολύ πιο σημαντικές από τα υλικά αγαθά και ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται μόνο σ’αυτά, αλλά κυρίως βρίσκεται στη χαρά που πηγάζει από την προσπάθεια για δημιουργία, την επιτυχία και την κοινωνική προσφορά. Το μέλλον του Επιστήμονα αλλά και της χώρας δεν θα εξαρτηθεί μόνο από την επιστημονική γνώση αλλά και από το χαρακτήρα και τις ανθρωπιστικές αξίες του Επιστήμονα.«Πάσα τε επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής, πανουργία ου σοφία φαίνεται» είχε επισημάνει ο Πλάτων.
Επιμέλεια-Συγγραφή:
Konstantinos Dean Boudoulas MD, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Laboratories The Ohio State University, Columbus Ohio, USA
Harisios K Boudoulas MD, Dr, Dr Hon, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine and Pharmacy (emeritus), The Ohio State University, Columbus Ohio, USAHonorary Professor, Academician (an. mem)