Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα δυο νέα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του β-αμυλοειδούς (έχουν ήδη αναπτυχθεί ανεπιτυχώς οκτώ) και την πρόσφατη επιτάχυνση της μερικής αδειοδότησης τους από τον αμερικανικό Ε.Ο.Φ (FDA) για ασθενείς στα πρώτα στάδια της νόσου Αλζχάιμερ, με ήπια συμπτώματα. Κάποιες βασικές πληροφορίες που μας κάνουν σκεπτικούς για την αποτελεσματική και ασφαλή χρήση τους:
-έχουν ως θεραπευτικό στόχο το β-αμυλοειδές (η συσσώρευση του στον εγκέφαλο είναι νευροτοξική), όμως έχουν συσσωρευθεί και πολλά στοιχεία τα τελευταία 30 χρόνια ότι τελικά το β-αμυλοειδές δεν είναι το παθοφυσιολογικό αίτιο αλλά ένα επιφαινόμενο της νόσου, χρήσιμο κυρίως ως βιοδείκτης
-η κλινική αξιολόγηση των αντισωμάτων του β-αμυλοειδούς έγινε σε μικρό αριθμό ασθενών με αρχικά και πολύ ήπια ακόμη συμπτώματα, δύσκολα λόγω της ηπιότητας τους στην αξιολόγηση και σύγκριση τους με του υγιείς μάρτυρες, σε μια μάλιστα χρόνια νόσο. Οι πρώτες κλινικές μελέτες ισχυρίζονται καθυστέρηση κατά 27% στη πρόοδο της νόσου (κατά 5 μήνες στους 18 μήνες της παρατήρησης).
-η τοξικότητα των αντισωμάτων κατά του β-αμυλοειδούς δεν είναι αμελητέα: εγκεφαλικό οίδημα, εγκεφαλικές μικρο-αιμορραγίες (ιδιαίτερα σε άτομα σε αντιπηκτική αγωγή ή αυτούς με μεταλλάξεις στο γονίδιο της λιποπρωτεΐνες ΑΡΟΕ) και ίσως επιτάχυνση της απώλειας εγκεφαλικής ουσίας, όπως έδειξαν οι απεικονιστικές εξετάσεις με β-amyloid-PET και με MRI σε ασθενείς που πήραν την θεραπεία.
Ως εκ τούτου τα δυο ‘φάρμακα’ κατά του β-αμυλοειδούς χρήσουν περαιτέρω και πιο μακροχρόνιας κλινικής παρατήρησης. Τα μέχρι στιγμής κλινικά δεδομένα της χρήσης τους είναι περιορισμένα για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων όσον αφορά και την αποτελεσματικότητα τους, πέραν της ασφαλείας τους.
•Høilund-Carlsen et al, Ageing Res Rev July 2023
•Høilund-Carlsen et al, Nuclear Med June 2023
•Cummings et al, J Prev Alz Dis June 2023
Επιμέλεια: Αχιλλέας Γραβάνης, Καθηγητής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης