Πώς παράγονται, πώς λειτουργούν και τα κριτήρια επιλογής ασθενών
Αλλο ένα όπλο έναντι της COVID-19 αναμένεται να εντάξουν στη φαρμακευτική φαρέτρα τους σύντομα οι γιατροί στη χώρα. Από την περασμένη Τρίτη, 2.000 δόσεις του φαρμάκου των εταιρειών Regeneron-Roche κατά της COVID-19, που βασίζεται σε μονοκλωνικά αντισώματα, βρίσκονται αποθηκευμένες σε ειδικά διαμορφωμεένες υποδομές του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), προκειμένου να χρησιμοποιηθούν και στη χώρα μας μόλις λάβουν και τυπικά την απαραίτητη έγκριση για τη διάθεσή τους. Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Ιατρικό Τμήμα του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, απαντάει σε ερωτήσεις για τη δράση των μονοκλωνικών αντισωμάτων, καθώς και στο πότε και πώς αυτά χορηγούνται.
2.000 δόσεις του φαρμάκου των εταιρειών Regeneron-Roche βρίσκονται ήδη αποθηκευμένες σε ειδικά διαμορφωμένες υποδομές του ΙΦΕΤ
– Τι είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα και ποια είναι η δράση τους;
– Οταν μολυνθούμε από τον ιό, ο οργανισμός παράγει αντισώματα ώστε να αμυνθεί. Ομως σε κάποιες περιπτώσεις, έως ότου παραχθούν τα αντισώματα, ο ιός έχει προλάβει και έχει διεισδύσει στον οργανισμό και στους πνεύμονες προκαλώντας σοβαρή νόσηση. Μέσω των φαρμάκων που βασίζονται στα μονοκλωνικά αντισώματα παρέχονται έτοιμα αντισώματα. Οταν αυτά χορηγηθούν νωρίς, μπορούν να αποτρέψουν την περαιτέρω διείσδυση του ιού στον οργανισμό και κυρίως στον πνεύμονα. Και γι’ αυτό η ένδειξη για τη χορήγησή τους είναι δύο με τρεις ημέρες μετά την αρχική εκδήλωση των συμπτωμάτων.
– Πώς γίνεται η χορήγηση των μονοκλωνικών αντισωμάτων;
– Η χορήγησή τους απαιτεί νοσοκομειακό περιβάλλον. Γίνεται με ενδοφλέβια έγχυση στον ασθενή και όλη η διαδικασία διαρκεί συνολικά περίπου μία ώρα, εκ της οποίας ο μισός χρόνος είναι η ίδια η χορήγηση του φαρμάκου και ο άλλος μισός η παρακολούθηση του ασθενούς για το ενδεχόμενο να εκδηλώσει σπάνια αλλεργική αντίδραση.
-Πόσο αποτελεσματικά είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα;
– Η αποτελεσματικότητά τους κυμαίνεται ανάλογα με το σκεύασμα από 50% έως 70%. Και όταν μιλάμε για αποτελεσματικότητα εννοούμε την αποτροπή της εξέλιξης της νόσου σε σοβαρή. Με λίγα λόγια, στους δέκα ασθενείς, στους οποίους η COVID-19 θα εξελισσόταν σε πολύ σοβαρή νόσο, εφόσον λάβουν τη θεραπεία θα προστατευθούν από μια σοβαρή εξέλιξη της νόσου οι επτά.
– Σε ποιους ασθενείς χορηγούνται τα μονοκλωνικά αντισώματα;
– Σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας Μίνα Γκάγκα, η Επιτροπή Λοιμωξιολόγων διαμορφώνει τα θεραπευτικά πρωτόκολλα αντιμετώπισης της νόσου, που σημαίνει ότι η χορήγηση της θεραπείας θα γίνεται με βάση καλά καθορισμένα κριτήρια και μόνο σε ασθενείς που δεν έχουν αντισώματα έναντι του ιού. Πρόκειται για ένα πολύ ευαίσθητο θέμα και θα πρέπει να υπάρξει μια πολύ ακριβής διαβάθμιση για το πότε χορηγούνται. Επειδή δεν μπορούμε με ακρίβεια να γνωρίζουμε ποιοι ασθενείς θα εκδηλώσουν σοβαρή COVID-19, λαμβάνονται υπόψη έμμεσοι δείκτες από τη στατιστική –στην ίδια λογική που έγινε και η προτεραιοποίηση των εμβολιασμών–, δηλαδή άτομα ηλικιωμένα ή με γνωστούς παράγοντες κινδύνου, όπως ανοσοκατασταλμένοι, παχύσαρκοι ή με σακχαρώδη διαβήτη.
– Γιατί οι ποσότητες των μονοκλωνικών αντισωμάτων που διατίθενται είναι λίγες;
– Η παραγωγή τους είναι χρονοβόρος και κοστοβόρος. Δεν είναι χημικές ουσίες που μπορούμε να συνθέσουμε άμεσα στο εργαστήριο. Πρόκειται για ουσίες που συνθέτουν ζωντανοί οργανισμοί (πειραματόζωα), συλλέγονται και κατόπιν επεξεργασίας είναι έτοιμες προς χορήγηση. Αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει αισθητά στο μέλλον.