Έχω πρόβλημα καρδιάς αλλά άραγε χρειάζομαι χειρουργείο;
Ζούμε σε μια εποχή που μας κατακλύζει η πληροφορία για κάθε τι νέο και πρωτοποριακό, επαναστατικές μέθοδοι εφαρμόζονται για τα «πάντα» και η τεχνογνωσία οδηγεί τα επόμενα μας βήματα.
Όλα αυτά είναι καταπληκτικά. Πρέπει όμως να κατέχουμε και τις βάσεις των νέων επιτευγμάτων γιατί η τεχνολογία δε μας έχει επιτρέψει ακόμα, ούτε να παραγκωνίσουμε, ούτε να διαγράψουμε τις μέχρι τώρα γνώσεις και τεχνικές.
Όποιος άνθρωπος πάσχει από μια καρδιακή νόσο που χρειάζεται αντιμετώπιση, πέραν της φαρμακευτικής αγωγής, αναζητά να βρει τη λιγότερο επεμβατική μέθοδο θεραπείας αποφεύγοντας το πιθανό χειρουργείο. Και είναι λογικό. Κανείς δε θέλει να υποβληθεί σε χρονοβόρες επεμβάσεις με μακροχρόνια αποκατάσταση.
Εμείς οι γιατροί όμως, οφείλουμε να ενημερώνουμε για τις λύσεις που προσφέρονται και ποιες είναι οι ενδεδειγμένες σε κάθε περίπτωση. Και κάποιες φορές η καρδιοχειρουργική αντιμετώπιση είναι αναπόφευκτη.
Υπάρχουν οι λεγόμενες gold standard επιλογές, αυτές που συστήνονται από την επιστημονική κοινότητα προκειμένου ο ασθενής να έχει το καλύτερο αποτέλεσμα.
Ακόμα και αν αυτή η επιλογή δεν είναι αυτό που θα θέλαμε, υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι θα αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης μας αλλά και την ποιότητα ζωής μας.
Ας πάρουμε τα πράγματα όμως με τη σειρά και να αναφερθούμε σε ορισμένες παθήσεις ενδεικτικά για να γίνουμε σαφέστεροι.
Ανεύρυσμα ανιούσης θωρακικής αορτής
Πολλοί άνθρωποι μπορεί να πάσχουν από ανεύρυσμα ανιούσης θωρακικής αορτής. Αναφερόμαστε σε μια διάταση της κύριας αρτηρίας του ανθρώπινου σώματος – που ξεκινώντας από την καρδιά οδηγεί το αίμα σε όλο μας το σώμα. Αν αυτή η αρτηρία μεγαλώσει πολύ σε διάμετρο, μιλάμε για ανεύρυσμα, το οποίο μάλιστα θα μπορούσε και να διαχωριστεί ή να ραγεί.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, και σύμφωνα με αυστηρά κριτήρια, η καρδιοχειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη και τις περισσότερες φορές σωτήρια για τον ασθενή. Το τμήμα της αορτής με το ανεύρυσμα αντικαθίσταται με συνθετικό υλικό και πλέον δεν υπάρχει κίνδυνος ρήξης, στην όποια περίπτωση τα ποσοστά θνητότητας θα έφταναν και το 90%.
Στένωση αορτικής βαλβίδας
Καθώς ο πληθυσμός στις Δυτικές κοινωνίες μεγαλώνει σε ηλικία, ολοένα και περισσότεροι ασθενείς πάσχουν από στένωση αορτικής βαλβίδας. Η αντικατάσταση της ασβεστοποιημένης βαλβίδας είναι η ενδεδειγμένη λύση σε αυτές τις περιπτώσεις προκειμένου να αρθεί η στένωση. Αυτό γίνεται με καρδιοχειρουργική επέμβαση είτε μέσω στερνοτομής είτε με μικρότερες τομές, ενδοσκοπικά. Και η ανάρρωση πλέον είναι ταχεία, ενώ ο πόνος ελάχιστος.
Προσφέρεται επίσης, η διαδερμική αντιμετώπιση, οπού η βαλβίδα εισάγεται στη θέση της από μια περιφερική αρτηρία και μια μικρή τομή. Προωθείται στην αορτή και τοποθετείται πάνω στην στενωτική βαλβίδα. Αυτή η μέθοδος έδωσε τη λύση για ανθρώπους που λόγω των συνοδών προβλημάτων υγείας ή της προχωρημένης ηλικίας τους δεν μπορούν να υποβληθούν σε καρδιοχειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, σε νεαρότερες ηλικίες και υγιείς κατά τα αλλά ενήλικες, η μέθοδος ακόμα μελετάται και η χειρουργική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας, θα εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα καλά αποτελέσματα και μικρότερα ποσοστά επανεπέμβασης.
Ακόμα και σε ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας, ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν συνήθως ασθενείς σε νεαρότερη ηλικία, η χειρουργική αντιμετώπιση και ιδιαιτέρως η επιδιόρθωση της βαλβίδας είναι η ορθότερη αντιμετώπιση.
Στεφανιαία νόσος
Ας δούμε όμως και την περίπτωση της στεφανιαίας νόσου, που πολλοί άνθρωποι ταλαιπωρούνται από «βουλωμένες» στεφανιαίες αρτηρίες – τα αγγεία δηλαδή που αιματώνουν την καρδία και καθορίζουν το πόσο καλά θα λειτουργεί.
Αρκετές φορές τα στεφανιαία αγγεία μας έχουν εκτεταμένες στενώσεις σε πολλαπλά σημεία, είναι τελείως αποφραγμένα ή οι στενώσεις εντοπίζονται σε περισσότερα από ένα αγγεία. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας, η αορτοστεφανιαία παράκαμψη ή το λεγόμενο μπάι πας (by pass) είναι αυτό που απαιτείται.
Μπορεί η προσπέλαση να είναι διαφορετική, η επέμβαση να γίνει με τη χρήσης εξωσωματικής κυκλοφορίας ή όχι και άλλοτε να προτιμώνται αρτηριακά ή φλεβικά μοσχεύματα που λαμβάνονται ενδοσκοπικά, αλλά η έννοια του by pass είναι κοινή. Παρακάμπτεις το στενωμένο σημείο του αγγείου και τοποθετείς το μόσχευμα που εξασφαλίζει την καλή ροή αίματος στην περιοχή. Η πρόοδος στον τομέα της επεμβατικής καρδιολογίας με τα στεντ και όχι μόνο, βοηθάει στην αντιμετώπιση μεμονωμένων ή και σύμπλοκων βλαβών ή ασθενών με επιβαρυμένο ιστορικό που δεν μπορούν ή δεν απαιτείται να υποβληθούν σε επέμβαση.
Παθήσεις Μιτροειδούς Βαλβίδας | Τριγλώχινα βαλβίδα
Αρκετά συχνή είναι και η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας και της τριγλώχινας βαλβίδας. Πολλές φορές νέοι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με ανεπάρκεια μιτροειδούς, κάτι που μπορεί να τους είχαν περιγράψει παλαιότερα σε μια εξέταση ως πρόπτωση βαλβίδας και εξελίχθηκε. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αντιμετώπιση και πάλι είναι αμιγώς καρδιοχειρουργική.
Ο χρόνος της επέμβασης πρέπει να καθοριστεί εγκαίρως πριν δομικές αλλοιώσεις εγκατασταθούν στην καρδιά και μειώσουν το προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενούς. Είτε με στερνοτομή ή με ενδοσκοπική μέθοδο, η βαλβίδα μπορεί να επιδιορθωθεί σε πλείστες περιπτώσεις αλλά και να αντικατασταθεί αν αυτό απαιτείται, συχνότερα σε στένωση μιτροειδούς. Σε περιπτώσεις που η καρδιά είναι πολύ καταβεβλημένη, ή κάποιος ασθενής πάσχει και από πολλά άλλα νοσήματα και ο κίνδυνος ενός χειρουργείου θα ήταν πολύ αυξημένος, πλέον πέρα της φαρμακευτικής επιλογής, θα μπορούσε να προσφερθεί μια διαδερμική επέμβαση.
Η άριστη συνεργασία της καρδιοχειρουργικής και της καρδιολογίας με την τεχνογνωσία της εποχής μπορεί να προσφέρει σε όλους τους ασθενείς μια μεγάλη γκάμα επεμβάσεων, ώστε να επιλέγεται η σωστή αντιμετώπιση «κομμένη και ραμμένη» στην κυριολεξία για τον ασθενή.
Έτσι, εξασφαλίζεται η ασφάλεια, η μακροζωία αλλά και η καλύτερη ποιότητα ζωής του όλο και αυξανόμενου πληθυσμού ανθρώπων που ταλαιπωρούνται από καρδιακές παθήσεις.
Επιμέλεια: Μαρία – Καλλιόπη Κωνσταντινίδου, MD, MSc, PhD, Χειρουργός Καρδιάς & Θώρακος
