Ο παράγοντας V, παράγεται από το ήπαρ, και είναι παράγοντας της πήξεως. Κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής αιμόστασης, η πρωτεΐνη του παράγοντα V ενεργοποιεί την προθρομβίνη να σχηματίσει τη θρομβίνη, που εμπλέκεται στο μονοπάτι της πήξης του αίματος
Ο παράγοντας V Leiden είναι μια διαφορετική μορφή παράγοντα V με μια γενετική σημειακή μετάλλαξη, μια αλλαγή σε ένα από τα νουκλεοτίδια στο γονίδιο που κωδικοποιεί την παραγωγή της πρωτεΐνης του παράγοντα V. Αυτή η ολίγον διαφορετική πρωτεΐνη λειτουργεί μεν φυσιολογικά και ενεργοποιείται, αλλά προκαλεί την ενεργοποίηση της αντίστασης στην πρωτεΐνη C κατά την πήξη. Το αποτέλεσμα αυτής της αντίστασης είναι η αύξηση των επιπέδων της θρομβίνης στο αίμα και ο αυξημένος κίνδυνος θρόμβωσης.
Μελέτες που εξετάζουν το ρόλο του παράγοντα V Leiden σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο αθηροθρομβωτικών επεισοδίων, όπως οι ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο (CHD), απουσιάζουν.
Δεδομένου ότι μετά τη ρήξη της αθηρωματικής πλάκας, ενεργοποιείαι ο μηχανισμός της πήξης στο σχηματισμό θρόμβου, δημιουργήθηκε το ερώτημα αν ο παράγοντας V Leiden είναι ένας επιπρόσθετος παράγοντας κινδύνου για αθηροθρομβωτικά συμβάντα, σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο.
Πραγματοποιήθηκε μια μετα-ανάλυση 25 προοπτικών μελετών στην οποία συμμετείχαν ασθενείς με ήδη γνωστή στεφανιαία νόσο και ελήφθησαν υπόψιν όλες οι απαραίτητες στατιστικές μεταβλητές για τη εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Τα κύρια σημεία της μελέτης ήταν το έμφραγμα μυοκαρδίου και ο θάνατος από στεφανιαία νόσο. Δευτερεύοντα ζητούμενα αποτελούσαν η εμφάνιση εγκεφαλικού επεισοδίου από κάθε αιτία, το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, η στεφανιαία επαναγγείωση, η καρδιαγγειακή θνητότητα και η θνητότητα από κάθε αιτία.
Οι μελέτες περιελάμβαναν 69.681 άτομα. 3.190 εξ αυτών (4,6%) ήταν ετεροζυγώτες ή ομοζυγώτες (n = 47) του παράγοντα V Leiden. Η μέση παρακολούθηση ανά μελέτη κυμάνθηκε από 1,0 έως 10,6 έτη. Σημειώθηκαν και μελετήθηκαν 6.849 συμβάματα.
Ο παράγοντας V Leiden δεν συσχετίστηκε με τα κύρια σημεία, που ήταν το έμφραγμα μυοκαρδίου και ο θάνατος από στεφανιαία νόσο (hazard ratio, 1.03; 95% CI, 0.92 – 1.16; I2 = 28%; P-heterogeneity = 0.12).
Συμπέρασμα: Η παρουσία του παράγοντα V Leiden δεν σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο για επακόλουθα αθηροθρομβωτικά επεισόδια και δεν σχετίστηκε επίσης με αυξημένη θνητότητα, σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, με τεκμηριωμένη στεφανιαία νόσο υπό θεραπευτική αγωγή. Άρα ο προσδιορισμός του παράγοντα V Leiden ως εξέταση ρουτίνας, δεν προσφέρει στη διαστρωμάτωση κινδύνου των στεφανιαίων ασθενών.
Τι νέο μάθαμε?
• Σε μια μετα-ανάλυση εξατομικευμένων δεδομένων από 25 μελέτες, περίπου 70 000 ασθενών με γνωστή στεφανιαία νόσο, διαπιστώθηκε ότι οι φορείς του παράγοντα V Leiden (ομοζυγώτες ή ετεροζυγώτες) δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο αθηροθρομβωτικών συμβαμάτων ή θανάτου σε σύγκριση με τους μη φορείς.
• Οι φορείς του παράγοντα V Leiden με γνωστή στεφανιαία νόσο, ενδέχεται να είναι σε πλεονεκτική θέση όσον αφορά το έμφραγμα και το θάνατο, όταν λαμβάνουν διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, σε σύγκριση με τους μη φορείς.
Ποια είναι τα κλινικά μηνύματα;
• Η ανίχνευση, ως εξέταση ρουτίνας, του γονότυπου του παράγοντα V Leiden, είναι ανώφελη και δε συνιστάται για την διαστρωμάτωση κινδύνου δευτερογενούς πρόληψης στεφανιαίων ασθενών.
• Απαιτείται περαιτέρω έρευνα προκειμένου να αποδειχθεί ότι οι φορείς του παράγοντα V Leiden ωφελούνται σημαντικά από τη επιθετική αντιαιμοπεταλιακή αγωγή ώστε να εξατομικεύεται η απόφαση για ενισχυμένη αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία.
Βιβλιογραφία:
Association of Factor V Leiden with Subsequent Atherothrombotic Events: A GENIUS-CHD Study of Individual Participant Data
Circulation. 2020 Jul 13.
DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.119.045526
Online ahead of print.