Η καρδιά των νέων και το COVID-19

• Ο covid-19 προσβάλλει τόσο τους πνεύμονες όσο και την καρδιά, μέσω ανοσολογικής αντίδρασης.
• Η προσβολή του μυοκαρδίου είναι συχνή μεν, αλλά σπάνια κλινικά εμφανής.
• Η μελλοντική επίδραση της υποκλινικής μυοκαρδίτιδος είναι άγνωστη, πιθανολογείται όμως η πρόκληση αρρυθμιών.
• Θεραπευτικά σχήματα που περιλαμβάνουν την κολχικίνη και την ρεμντεσιβίρη, στοχεύουν στον περιορισμό της μυοκαρδιακής προσβολής.

Η πανδημία του covid-19 συνεχίζει να κυριαρχεί στην καθημερινότητά μας, έχει αλλάξει ήδη τον τρόπο ζωής μας και είναι σίγουρο ότι έχει τροποποιήσει το μέλλον μας.

Όπως κάθε παγκόσμια κρίση, έτσι και η πανδημία του covid-19 έχει συντελέσει στην εκτίναξη της επιστημονικής έρευνας και γνώσης. Τις προηγούμενες μέρες έλαβε μεγάλη δημοσιότητα γερμανική μελέτη που υποστήριζε ότι στο 75% νέων ασθενών με covid 19 είχε προσβληθεί η καρδιά. Συγκεκριμένα, εξέτασαν με μαγνητική τομογραφία καρδιάς 100 ασθενείς, 2 με 3 μήνες μετά από την διάγνωση με covid 19. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι 67 από τους 100 ασθενείς δεν χρειάστηκαν καν νοσηλεία, γεγονός που αποδεικνύει την ηπιότητα της εμφάνισης της νόσου.

Το ανησυχητικό εύρημα της γερμανικής μελέτης αφορά στο 78% των ασθενών με προσβολή μυοκαρδίου ή περικαρδίου, στα διάφορα διαγνωστικά πρωτόκολλα της μαγνητικής καρδιάς.

Ουσιαστικά όμως μόνο στο 32% υπήρχε μόνιμη νέκρωση μέρους του μυοκαρδίου, η οποία  αξιολογείται κλινικά στην πράξη. Προκύπτουν λοιπόν πολλαπλά ερωτήματα.

Προσβάλλει ο ιός την καρδιά;

Ναι, τόσο άμεσα όπως έχει αποδειχθεί από ανεύρεση του ιού σε νεκροτομικές μελέτες, όσο και έμμεσα μέσω της ανοσολογικής αντίδρασης που προκαλεί. Αντίστοιχος είναι και ο τρόπος προσβολής των πνευμόνων.

Υπάρχει οξεία κλινική προβολή μυοκαρδίου;

Ναι, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις σοβαρής κλινικής μυοκαρδίτιδας, οι οποίες σπάνια αποτελούν την αιτία θανάτου από οξεία καρδιακή ανεπάρκεια.

Υπάρχει υποκλινική προβολή μυοκαρδίου;

Αυτό πρακτικά υποδεικνύει η γερμανική μελέτη, εξετάζοντας μάλιστα ήπιες περιπτώσεις νόσησης από τον ιό με θετική εξέλιξη και φαινομενικά πλήρη ανάρρωση. Θεωρείται δεδομένο ότι ο ιός αφήνει μόνιμα το αποτύπωμά του σε αρκετούς ασθενείς, αφού ακόμα και το 32% είναι σαφώς μεγαλύτερο ποσοστό από το θεωρητικά αναμενόμενο.

Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης;

Στην οξεία φάση της νόσου υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που στοχεύουν και στον περιορισμό της ανοσολογικής αντίδρασης, όπως η κολχικίνη και η ρεμντεσιβίρη.

Η Ελληνική Μελέτη GRECCO-19 απέδειξε μάλιστα σε κλινικό και υποκλινικό επίπεδο την ευεργετική επίδραση της κολχικίνης σε Έλληνες ασθενείς με covid 19. 

Υπάρχουν μελλοντικές συνέπειες από την προσβολή της καρδιάς;

Στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει κατηγορηματική απάντηση. Θεωρείται όμως αρκετά πιθανό ότι η υποκλινική μυοκαρδίτιδα σε ασθενείς με covid 19 μπορεί είτε να ευοδώσει σταδιακά περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας, είτε πιο συχνά να ευθύνεται για μελλοντική εκδήλωση καρδιακών αρρυθμιών, κυρίως κοιλιακών αρρυθμιών αλλά και κολπικής μαρμαρυγής.

Ούτως ή άλλως σε μεγάλο βαθμό πιστεύουμε ότι σε μεγάλο ποσοστό ασθενών με αρρυθμίες και απουσία εμφανούς δομικής καρδιοπάθειας, υπήρχε στο παρελθόν μια αντίστοιχη «κρυφή» υποκλινική προσβολή της καρδιάς από κάποιον άλλο ιό.

Όπως οι ιοί της γρίππης και άλλοι κοινοί ιοί όπως οι Coxsackie, Echo και άλλοι ιοί της κατηγορίας των ερπητοιών.

Στην πραγματικότητα με αφορμή την πανδημία του covid 19 και την επακόλουθη εκτίναξη της επιστημονικής έρευνας σε όλα τα πεδία της ιατρικής, ανακαλύπτουμε πραγματικά την Αμερική, ξεδιαλύνουμε πολλά αναπάντητα ερωτήματα και επιβεβαιώνουμε την ορθότητα επιστημονικών θεωριών για τις οποίες δεν υπήρχε η δυνατότητα να εξακριβωθούν.

Συμπερασματικά

Ο covid-19 προσβάλλει εκτός από τους πνεύμονες και την καρδιά μέσω κυρίως ανοσολογικής αντίδρασης. Ενώ η οξεία σοβαρή προσβολή είναι σπάνια, η υποκλινική προσβολή του μυοκαρδίου είναι αρκετά συχνή, ακόμα και στις ήπιες εκδηλώσεις της νόσου, χαρακτηριστικά δε και σε νέους ασθενείς. Δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε την μελλοντική επίδραση της υποκλινικής μυοκαρδίτιδος, πιθανολογείται όμως η πρόκληση αρρυθμιών όπως πιστεύαμε έως τώρα σε παρόμοιες περιπτώσεις. Το σημαντικό είναι  ότι υπάρχουν θεραπευτικά σχήματα που περιλαμβάνουν την κολχικίνη και την ρεμντεσιβίρη, τα οποία στοχεύουν στον περιορισμό της μυοκαρδιακής προσβολής

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ:

1. Puntmann  VO, Carerj  ML, Wieters  I,  et al.  Outcomes of cardiovascular magnetic resonance in patients recently recovered from coronavirus disease 2019 (COVID-19).   JAMA Cardiol. Published online July 27, 2020. 
2. Lindner  D, Fitzek  A, Bräuninger  H,  et al.  Association of cardiac infection with SARS-CoV-2 in confirmed COVID-19 autopsy cases.   JAMA Cardiol. Published online July 27, 2020.
3. Inciardi  RM, Lupi  L, Zaccone  G,  et al.  Cardiac involvement in a patient with coronavirus disease 2019 (COVID-19).   JAMA Cardiol. Published online March 27, 2020. 
4. Effect of Colchicine vs Standard Care on Cardiac and Inflammatory Biomarkers and Clinical Outcomes in Patients Hospitalized With Coronavirus Disease 2019: The GRECCO-19 Randomized Clinical Trial. Deftereos SG, Giannopoulos G, Vrachatis DA, Siasos GD, Giotaki SG, Gargalianos P, Metallidis S, Sianos G, Baltagiannis S, Panagopoulos P, Dolianitis K, Randou E, Syrigos K, Kotanidou A, Koulouris NG, Milionis H, Sipsas N, Gogos C, Tsoukalas G, Olympios CD, Tsagalou E, Migdalis I, Gerakari S, Angelidis C, Alexopoulos D, Davlouros P, Hahalis G, Kanonidis I, Katritsis D, Kolettis T, Manolis AS, Michalis L, Naka KK, Pyrgakis VN, Toutouzas KP, Triposkiadis F, Tsioufis K, Vavouranakis E, Martinèz-Dolz L, Reimers B, Stefanini GG, Cleman M, Goudevenos J, Tsiodras S, Tousoulis D, Iliodromitis E, Mehran R, Dangas G, Stefanadis C; GRECCO-19 investigators.
5. The Greek study in the effects of colchicine in COvid-19 complications prevention (GRECCO-19 study): Rationale and study design. Deftereos SG, Siasos G, Giannopoulos G, Vrachatis DA, Angelidis C, Giotaki SG, Gargalianos P, Giamarellou H, Gogos C, Daikos G, Lazanas M, Lagiou P, Saroglou G, Sipsas N, Tsiodras S, Chatzigeorgiou D, Moussas N, Kotanidou A, Koulouris N, Oikonomou E, Kaoukis A, Kossyvakis C, Raisakis K, Fountoulaki K, Comis M, Tsiachris D, Sarri E, Theodorakis A, Martinez-Dolz L, Sanz-Sánchez J, Reimers B, Stefanini GG, Cleman M, Filippou D, Olympios CD, Pyrgakis VN, Goudevenos J, Hahalis G, Kolettis TM, Iliodromitis E, Tousoulis D, Stefanadis C.Hellenic J Cardiol. 2020 Jan-Feb;61(1):42-45. doi: 10.1016/j.hjc.2020.03.002. 

Επιμέλεια-Συγγραφή: Δημήτριος Τσιαχρής,Καρδιολόγος – Επεμβατικός Ηλεκτροφυσιολόγος. Διευθυντής εργαστηρίου ηλεκτροφυσιολογίας και βηματοδότησης Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Πηγή: https://fotinigeorgiou.gr/2020/09/i-kardia-ton-neon-kai-to-covid-19/