Η αμφισβήτηση της ιατρικής συμβουλής δεν είναι πρωτοεμφανιζόμενο φαινόμενο.
Υπήρχε ανέκαθεν, ίσως από τις μέρες του Ιπποκράτη.
Ασθενείς που ήθελαν να θεραπεύσουν τα πάντα με βότανα, τα εγκεφαλικά με βιταμίνες ή με ιχνοστοιχεία, τον καρκίνο με τσάγια.
Η αμφισβήτηση ήταν όμως η εξαίρεση και συνήθως από θύματα της άγνοιας, της αδυναμίας να ερμηνεύσουν και της ανωριμότητας να αποδεχτούν την τεκμηριωμένη γνώση που παράγει η ιατρική επιστήμη με δομημένες διαδικασίες τουλάχιστον τις τελευταίες δεκαετίες.
Συχνά οφειλόταν και στην ανεπάρκεια των επιστημόνων που υπηρετούν την ιατρική, στις επικοινωνιακές δεξιότητες.
Σημαντικό όμως, ότι οι αποφάσεις των ασθενών επηρέαζαν συνήθως μόνο τους ίδιους.
Η εν εξελίξει πανδημία έχει προοδευτικά οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των συνανθρώπων μας που στέκονται προβληματισμένοι και αναποφάσιστοι απέναντι στα δεδομένα που παρουσιάζει η επιστήμη.
Ίσως και δύσπιστοι ή αρνητικοί.
Η αλήθεια είναι ότι δεν κατάφεραν, όσοι έχουν την απαραίτητη γνώση, να τους εμπιστευτούμε, με αποτέλεσμα να αποκτούν όλοι οι υπόλοιποι, άσχετοι ως επί το πλείστον, γνώμη.
Όμως η επιστήμη δεν λειτουργεί ψάχνοντας πλειοψηφική αποδοχή ή έγκριση.
Με στοιχεία αποδεικνύει, όσο πιο ισχυρά τόσο πιο καλά, την ορθότητα της.
Έτσι παράγεται η γνώση, άμα θέλετε τη δέχεστε άμα δεν θέλετε αναλαμβάνετε, με δεδομένη την αδυναμία σας για επεξεργασία επιστημονικών δεδομένων, τη διαχείριση της προσωπικής σας πολιτική υγείας.
Καθηκόντως οι ιατροί δεν εκφέρουν προσωπικές απόψεις και δεν χρησιμοποιούν επιχειρήματα για να πείσουν, τεκμηριώνουν τα λεγόμενα τους με επιστημονικά δεδομένα.
Γι αυτό δεν έχουν συνηθίσει στην αμφισβήτηση των στοιχείων που παραθέτουν ούτε έχουν εκπαιδευτεί στη διαλεκτική ώστε να κάμψουν τις αντιστάσεις των ασθενών στις προτεινόμενες θεραπείες. Μιλούν από θέση ισχύος, με τις όποιες συνέπειες.
Θετικές ή αρνητικές.
Πρόσθετα, ο μέσος άνθρωπος αγνοεί ότι σε θέματα υγείας, η επιλογή μας δεν είναι πάντα ανάμεσα σε κάτι θετικό και κάτι αρνητικό, δεν είναι ανάμεσα σε ένα ωραίο παγωτό και μια δόση δηλητήριο. Έχουμε κατά κανόνα να επιλέξουμε, ανάμεσα σε δυο λύσεις με σχετικό κίνδυνο η κάθε μία. Ή θα κινδυνεύω από τη νόσο και τις επιπλοκές που είναι πολλές και κάποτε δραματικές ή θα αναλάβω στο μέρος που μου αναλογεί την ευθύνη, μιας θεραπευτικής προσέγγισης με τεκμηριωμένα μικρές πιθανότητες ανεπιθύμητων ενεργειών.
Ψιλά γράμματα για τους περισσότερους, έτσι λειτουργεί όμως η ιατρική επιστήμη, συντροφιά με τα μαθηματικά, από τη γέννηση της.
Φτάνουμε λοιπόν στη συλλογική ευθύνη που αναδεικνύει εκ των πραγμάτων η εν εξελίξει πανδημία. Σήμερα οι ατομικές αποφάσεις επηρεάζουν τη κοινότητα και τη δημόσια υγεία γενικότερα. Δυστυχώς.
Κανένας δεν μπορεί να επιβάλει σε ένα νοήμονα ενήλικα να αποδεχτεί οποιαδήποτε θεραπευτική παρέμβαση στο σώμα του, δεδομένο.
Όμως θα πρέπει ο καθένας μας να νιώσει υπεύθυνος για τη προστασία της υγείας του πρώτιστα, της υγείας του αδελφού του, της μάνας του, του συναδέλφου του, του γείτονα του. Στο επίπεδο της οργανωμένης κοινωνίας δεν μπορεί να συνεχίζουμε να είμαστε ατομικοί παίκτες, πρέπει να γίνουμε ομάδα.
Εν κατακλείδι, αντί διαφωνιών, ας προσπαθήσουμε ως επιστημονική κοινότητα να μεταφέρουμε τα δεδομένα που υπάρχουν με τρόπο κατανοητό και ευανάγνωστο στους συνανθρώπους μας ώστε να λειάνουμε τις αμφιβολίες που υπάρχουν.
Ας δείξουμε όμως και οι πολίτες ωριμότητα και εμπιστοσύνη στην υπάρχουσα κάθε στιγμή επιστημονική τεκμηρίωση και στις προτεινόμενες παρεμβάσεις για την προστασία της υγείας και της ποιότητας της ζωής μας.
Καλή συνέχεια,
Ιωαννίδης Μάριος, Καρδιολόγος, Νοσοκομείο Λευκωσίας
