Η αναστολή του εμβολιασμού θα είχε ως αποτέλεσμα την άρση της συναίνεσης και προσχώρησης των πολιτών στη στρατηγική του μαζικού εμβολιασμού και την καθυστέρηση στον αγώνα ενάντια στις μεταλλάξεις του SARS-CoV-2 (φωτ. Bertrand Guay, Pool via A.P.).
Η φλεβική θρόμβωση είναι ύπουλη νόσος. Μπορεί να είναι και θανατηφόρος. Η θρόμβωση είναι η κύρια αιτία θανάτου στη Δύση. Στη Γαλλία, οι καρδιαγγειακές παθήσεις ευθύνονται για 400 θανάτους την ημέρα. Η συχνότητα εμφάνισης φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου (ΦΘΝ) είναι 1,8 ανά 1.000 ανθρώπους. Η εγκυμοσύνη αυξάνει αυτόν τον κίνδυνο σε 4 ανά 1.000, αλλά δεν απαγορεύεται στις γυναίκες να μείνουν έγκυοι.
Η ΦΘΝ είναι συχνότερη χωρίς εμβόλιο παρά με εμβόλιο. Η επίπτωση ΦΘΝ που έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα στην Ευρώπη, είναι 30 περιπτώσεις ανά 5 εκατομμύρια πολίτες που εμβολιάστηκαν με το εμβόλιο της AstraZeneca, δηλαδή σχεδόν 1 στις 100.000! Εχουν επίσης αναφερθεί αντίστοιχες περιπτώσεις ΦΘΝ με το εμβόλιο της Pfizer. Οι εμβολιασμένοι πληθυσμοί θεωρούνται εξ ορισμού πληθυσμοί που διατρέχουν κίνδυνο σοβαρής COVID-19 και παρουσιάζουν κυρίως συν-νοσηρότητες από το καρδιαγγειακό σύστημα.
Ας υποθέσουμε, για διδακτικούς λόγους, ότι ο εμβολιασμός έχει άμεση συνέπεια τη θρόμβωση (σημείωση: αυτή η θέση όχι μόνο δεν ισχύει αλλά είναι απολύτως λάθος καθώς η παθογένεση της θρόμβωσης είναι πολυπαραγοντική). Στην περίπτωση αυτή θεωρούμε ότι η χορήγηση του όποιου εμβολίου που περιέχει την πρωτεΐνη ακίδα (AstraZeneca Pfizer, Moderna, J&J, ρωσικό, κινεζικό κ.λπ.), προκαλεί στον εμβολιασμένο πολίτη μια κλασική φλεγμονώδη αντίδραση η οποία οδηγεί σε πυροδότηση της υπερπηκτικότητας, που είναι μία από τις τρεις αναγκαίες συνθήκες για τη θρόμβωση. Ομως, εάν ο ίδιος πολίτης, χωρίς να εμβολιαστεί, προσβληθεί από τον κορωνοϊό θα παρουσιάσει σοβαρή COVID-19 με δραματικές συνέπειες.
Πράγματι, η καταιγίδα των κυτταροκινών θα οδηγούσε σε εκρηκτική υπερπηκτικότητα και βλάβη των ενδοθηλιακών κυττάρων. Στην περίπτωση αυτή, που ονομάζεται βαρύ COVID-19 η συχνότητα της ΦΘΝ είναι της 30%-50% και η θνησιμότητα 20%-40%. Δηλαδή οι ασθενείς με COVID-19 που παρουσιάζουν εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή έχουν δύο με τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν θρόμβωση και παρουσιάζουν την ίδια βαρύτητα της COVID-19. Αυτοί είναι οι ασθενείς που νοσηλεύουμε καθημερινά στους θαλάμους των COVID-19 παθολογικών κλινικών και στις μονάδες εντατικής θεραπείας.
Ο εμβολιασμός προστατεύει από τη σοβαρή μορφή της COVID-19 σε περισσότερο από το 85% των εμβολιασμένων και οι κλινικές μελέτες δεν έχουν δείξει κανέναν θάνατο.
Ο θρομβωτικός κίνδυνος είναι εγγενής στον τρόπο ζωής μας, στο κλινικό μας προφίλ και στο περιβάλλον μας, επηρεάζεται από καρδιαγγειακές συν-νοσηρότητες, και γενετικούς προπηκτικούς παράγοντες (Factor V Leiden…).
Κάνω εμβόλιο σημαίνει προστατεύομαι από την COVID-19. Mη εμβολιασμός σημαίνει έκθεση των ασθενών στο ακόμη ισχυρότερο φλεγμονώδες ερέθισμα που προκαλείται από τον ιό και άρα έκθεση του πολίτη σε μεγάλο κίνδυνο σοβαρής COVID-19 με δραματικές συνέπειες. Πρέπει να δούμε καθαρά και να δράσουμε σωστά: εμβολιάστε μαζικά και γρήγορα τον πληθυσμό, παρακολουθήστε τους ανθρώπους που έχουν συν-νοσηρότητες και υποστηρίξτε τους για να τους προστατέψετε! Πώς;
Πρώτα απ’ όλα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε τη σημασία της τακτικής και καλής ενυδάτωσης και κινητοποίησης μετά τον εμβολιασμό και να προτείνουμε τη λήψη παρακεταμόλης σε περίπτωση πυρετού ή συνδρόμου που μοιάζει με γρίπη. Επιπλέον, σε σπάνιους ασθενείς με ιδιαίτερα υψηλό θρομβωτικό κίνδυνο και σε περίπτωση πιο σημαντικών γενικών ή φλεγμονωδών σημείων, θα μπορούσε να προταθεί σύντομης διάρκειας αντιπηκτική αγωγή σε προφυλακτική δόση, όπως συνηθίζεται να συνταγογραφείται σε περίπτωση μεγάλης διάρκειας αεροπορικού ταξιδιού ή σε περίπτωση κλινοστατισμού λόγω οξείας παθολογικής κατάστασης.
Στo μητρώο παρακολούθησης εμβολιασθέντων της Assistance Publique-Hôpitaux de Paris, δεν έχουμε ακόμη σαφές σήμα συναγερμού με θρομβωτικά επεισόδια και μέχρι σήμερα, στη Γαλλία, η υπηρεσία φαρμακοεπαγρύπνησης δεν έχει εκδώσει σήμα προειδοποίησης για κίνδυνο θρόμβωσης σε σχέση με τα εμβόλια. Οι σκανδιναβικές χώρες (Νορβηγία, Δανία, Φινλανδία) έχουν αναφέρει περιπτώσεις ΦΘΝ, αλλά η συχνότητα εμφάνισης είναι υψηλότερη στον γενικό πληθυσμό της Δανίας (2,7/1.000) και ο γενετικός πολυμορφισμός του παράγοντα V Leiden είναι συχνότερος από ό,τι στις νότιες χώρες με τον επιπολασμό να κυμαίνεται μεταξύ 5% και 10%. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει τις ελάχιστες περιπτώσεις φλεβικής θρόμβωσης που έχουν αναφερθεί στην Αγγλία (37/20.000.000) και στο Ισραήλ (24/5.000.000).
Η αναστολή του εμβολιασμού θα μπορούσε να φέρει σε δύσκολη θέση το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό σε αυτόν τον αδυσώπητο αγώνα ενάντια στον χρόνο. Ευτυχώς στην Ελλάδα δεν αναστάλθηκε ο εμβολιασμός. Γιατί;
Επειδή η αναστολή του εμβολιασμού ενισχύει το αίσθημα δυσπιστίας απέναντι στα εμβόλια και την καχυποψία έναντι των κλινικών μελετών. Η αναστολή του εμβολιασμού θα είχε ως αποτέλεσμα την άρση της συναίνεσης και προσχώρησης των πολιτών στη στρατηγική του μαζικού εμβολιασμού και την καθυστέρηση στον αγώνα ενάντια στις μεταλλάξεις του SARS-CoV-2. Η αναστολή του εμβολιασμού έστω και για μία μέρα θα επιμηκύνει τον χρόνο που χρειάζεται για την επίτευξη της συλλογικής ανοσίας με συνέπεια να ευνοηθεί η εμφάνιση και διασπορά των πιο μεταδοτικών μεταλλαγμένων στελεχών του ιού και άρα να αυξηθεί ο αριθμός των πολιτών που θα εκτεθούν στον κίνδυνο ΦΘΝ και θανάτου από πνευμονική εμβολή.
Χρειαζόμαστε εμβόλια, όχι τοξικό αρνητισμό! Η αρχή της προφύλαξης δεν πρέπει να είναι αιτία οπισθοχώρησης στην εμβολιαστική πολιτική. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να είναι μια αρχή προστασίας!
Η αποτυχία του εμβολιασμού εκθέτει τους ευάλωτους πληθυσμούς όλων των ηλικιών στον κίνδυνο σοβαρής COVID-19, το οποίο είναι ακόμη πιο θρομβογόνο! Ας είμαστε προσεκτικοί αλλά όχι παρανοϊκοί, ας είμαστε συνετοί χωρίς να είμαστε επιζήμιοι, ας κρίνουμε με ευσυνειδησία, με εμπειρία και γνώση για να συνεχίσουμε την αποστολή μας που είναι η προστασία της δημόσιας υγείας! Η αξιοπιστία μας συναρτάται με την ειλικρίνειά μας. Δεν πρέπει φυσικά να κρύψουμε την πραγματικότητα, αλλά πρέπει να αποκαλύψουμε τις προκαταλήψεις!
Ο μηδενικός κίνδυνος δεν υπάρχει στην ιατρική. Πρέπει να συνεχίσουμε να ελαχιστοποιούμε τους κινδύνους, υποστηρίζοντας τους ασθενείς μας και εκπαιδεύοντας το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό για να θεραπεύουν έγκαιρα τους ασθενείς με COVID-19 και να χορηγούν αγωγή προστασίας από τη φλεβική θρόμβωση.
• To άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Le Monde στις 18/3/2021.
* Ο κ. Γρηγόρης Γεροτζιάφας είναι καθηγητής Αιματολογίας, διευθυντής Ερευνητικού Κέντρου Cancer-Hemostasis-Angiogenesis INSERM UMRS938, Thrombosis and Haemostasis Center, Tenon-Saint Antoine University Hospital, Paris Sorbonne Université (APHP).