Ερωτήσεις και Απαντήσεις για τον κοροναϊό
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Είναι αλήθεια ότι σε αυτή την πανδημία οι καρδιολόγοι είναι “λιγάκι στην απ’ έξω” πάρ’ ότι όλοι αναφέρουν τα καρδιαγγειακά νοσήματα (ΚΑΝ) σαν τον υπ’ αριθμό 1 παράγοντα κινδύνου στις συνοσηρότητες του κοροναϊού. Την τιμητική στον πόλεμο κατά του κοροναϊού -πέραν των δημοσιογράφων- έχουν κατ’ εξοχήν οι νοσηλευτές και γιατροί των τμημάτων επειγόντων, οι συνάδελφοι των εντατικών (ΜΕΘ), των μονάδων αυξημένης φροντίδας (MAΦ), όπως οι αναισθησιολόγοι (που αποφασίζουν ποιόν θα δια- ή απο σωληνώσουν), πνευμονιολόγοι, παθολόγοι, λοιμοξιολόγοι, ιολόγοι). Οι επιδημιολόγοι, στατικολόγοι ακολουθούν στην ενημέρωση για πρόληψη και πρόβλεψη συνεπικουρούμενοι απο αστρολόγους και χαρτορίχτρες. Ηταν πολύ ευχάριστο που γνωρισθήκαμε με όλους αυτούς έστω και τηλεοπτικά υπό αυτές τις συνθήκες. Παρ’ όλα αυτά ο ρόλος των καρδιολόγων στα τμήματα επειγόντων που περιλαμβάνει το να ξεχωρίσουν το ισχαιμικό πόνο στο στήθος από αυτόν που οφείλεται σε λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού ή να διαφοροδιαγνώσουν τις ήπιες αλλαγές στο ΗΚΓ και τα επίπεδα των τροπονινών συνήθως διασωληνομένων και σηπτικών ασθενών είναι σημαντικός. Ο ρόλος τους γίνεται ακόμη πιο δύσκολος ή πολύπλοκος στις περιπτώσεις που θα χρειασθεί να οδηγηθεί ο μολυσμένος με ιό ασθενής στο αιμοδυναμικό εργαστήριο.
Οι τρέχουσες προτεραιότητες της ΕΚΕ είναι δύο:
1. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ανάγκες των ασθενών με καρδιαγγειακά νοσήματα
Ακόμη και στη διάρκεια της πανδημίας περισσότερος κόσμος θα πεθάνει απο ΚΑΝ σε σύγκριση με τον κοροναϊό. Ασθενείς με ΚΑΝ ή παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτης) έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς ΚΑΝ όταν προσβληθούν απο τον ιό.
Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία λόγω οξέων στεφανιαίων συνδρόμων έχουν μειωθεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι μειώθηκαν αλλά απλά ότι οι ασθενείς κάθονται σπίτι και δεν πάνε νοσοκομείο γιατί φοβούνται. Οι άρρωστοι με STEMI ζητούν βοήθεια αργά -καθυστερούν- με τις γνωστές συνέπειες. Πρέπει να γίνει σαφές ότι η οδηγία «μην πάτε στο νοσοκομείο» δεν πρέπει να ισχύει για τα ΟΣΣ η άλλα οξέα συμπτώματα.
2. Σύζευξη δραστηριοτήτων μέσα και έξω απο το νοσοκομείο
Η ΕΚΕ δραστηριοποιείται σε νοσοκομειακό επίπεδο (δωρεά 20 φορητών συσκευών υπερήχων για τις εντατικές στα νοσοκομεία αναφοράς), στις τοπικές κοινωνίες (δωρεά σε Κέντρα Υγείας 100 συσκευών ΗΚΓ (8-12 απαγωγών) με εφαρμογές στα κινητά για τηλεδιάγνωση (www.d-heartcare.com/individuals.html) και αυτοδιαχείριση ασθενών με Καρδιακή Ανεπάρκεια με εφαρμογή για tablets και κινητά (https://thesshf.com/) στο πνεύμα της ψηφιακής επανάστασης. Σε συνεργασία με τις Ομάδες Εργασίας υπάρχουν οδηγίες στον ιστότοπο της ΕΚΕ (https://www.hcs.gr/default.aspx?pageid=1080) για την αντιμετώπιση της ανακοπής, της υπέρτασης, χρήσης υπερήχων ή αξονικής τομογραφίας, περιστατικών συγγενών καρδιοπαθειών, οξέων στεφανιαίων συνδρόμων και αρρυθμιών σε ασθενείς με Covid 19.
Τέλος, θα ήθελα να σας ζητήσω να ανταποκριθείτε στη συμπλήρωση πρωτοκόλλων για τα οποία ορισμένες Ομάδες Εργασίας έχουν πάρει ανάλογη πρωτοβουλία.
To ερώτημα που συνεχώς υποβάλλεται – μετά τα φάρμακα, τι ρεζιλίκι και αυτό που δεν φταίνε όμως τα ΜΜΕ – είναι ποιες είναι οι ευπαθείς ομάδες. Σίγουρα οι ηλικιωμένοι ασθενείς με επιβαρυμένο καρδιαγγειακό ιστορικό (καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονική υπέρταση, συγγενείς καρδιοπάθειες) και κυρίως με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα ή ανοσοκατασταλμένοι αν νοσήσουν έχουν χειρότερη πρόγνωση από τους ασθενείς χωρίς ανάλογα προβλήματα. Να σας υπενθυμίσω ότι στις 3/4/2020 στη χώρα μας η μέση ηλικία των διασωληνωμένων (n:92) και θανόντων (n:63) ήταν 66 και 71 έτη αντίστοιχα. Από τους θανόντες στη χώρα λίγοι είχαν συνοδό σοβαρή ΚΑΝ. Η εξήγηση είναι ότι οι καρδιοπαθείς είναι ενημερωμένοι και πειθαρχημένοι κυρίως από τις επιδημίες της γρίπης όπου πρώτοδιδαχθήκαμε την κακή έκβαση των καρδιοπαθειών.
Ο Antony Fauci Διευθυντής του τμήματος Λοιμώξεων του National Institute of Health των ΗΠΑ, ο αντίστοιχος “Τσιόδρας” του Trump θα λέγαμε, που από αυτόν περιμένουμε το εμβόλιο δήλωσε στο CNN: «Παρά τα 50 χρόνια που ασχολούμαι με τις λοιμώξεις δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί με αυτόν τον ιό μερικοί πάσχουν σοβαρά και άλλοι όχι».
Από το χώρο της ενημέρωσης σας παραθέτουμε ένα σχήμα που δείχνει τους πιθανούς μηχανισμούς προσβολής του καρδιαγγειακού συστήματος από τον κοροναιϊό (JAMA cardiology March 27). Στο πεδίο αυτό οι γνώσεις εξελίσσονται ταχύτατα. Οι πιο πολλές επιπλοκές παρατηρούνται στις εντατικές και πρόκειται για έμμεσες προσβολές του μυοκαρδίου. Η μυοκαρδίτιδα θα μας απασχολήσει μελλοντικά. Μια καλή περιγραφή περιστατικού οξείας μυοκαρδίτιδας σε 53 ετών Ιταλίδα υποστηρίζει την υπόθεση αυτή. (Inciardi RM, Lupi L, Zaccone G, et al. Cardiac involvement in a patient with coronavirus disease 2019 (COVID-19). JAMΑ Cardiol. March27, 2020).
Επίσης συνεχίζουμε να συνιστούμε τη μη διακοπή των αΜΕΑ/ΑRBs. Η παθοφυσιολογία αλληλαντίδρασης του ιού με το σύστημα ρενίνης – αγγειοτενσίνης- αλδοστερόνης (N Engl J med 2020 March 27) είναι τόσο πολύπλοκη που θα μας απασχολήσει πολύ μελλοντικά.
Οι στιγμές που ζούμε είναι πολύ δύσκολες για όλους μας. Στην προσπάθεια που ξεκίνησε πριν από έναν περίπου μήνα για να περιοριστεί η μετάδοση του κορωναϊού πρέπει να μείνουμε όλοι ενωμένοι και συνεπείς. Αυτό που προέχει είναι να κερδίσουμε τη μάχη για την ζωή. Να βοηθήσουμε όλοι ώστε να αντέξουν τα νοσοκομεία μας και οι άνθρωποι που αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή, γιατροί, νοσηλευτές και όλο το προσωπικό. Είναι ένας μαραθώνιος. Πρέπει να αντέξουμε και θα το πετύχουμε μόνο αν είμαστε ενωμένοι και συνεπείς. Τo χρέος μας είναι να συνεχίζουμε να σώσουμε ζωές κάτι που γνωρίζουμε πώς να φέρουμε εις πέρας.
Ι. Γουδέβενος
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος ΕΚΕ
