Ένα φάρμακο για το διαβήτη που έχει γίνει παγκοσμίως viral…
Η κατηγορία των φαρμάκων GLP1 είχαν σαν γνωστή παρενέργεια από παλαιά ότι καθυστερούν την χώνεψη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειώνεται η διάθεση να ξαναφάς. Άλλη επίσης γνωστή παρενέργεια ότι μπορεί να προκαλέσουν διάρροιες. Αυτό όμως που κατάφερναν πολύ καλά ήταν να ρυθμίζουν το σάκχαρο χωρίς να αυξάνουν το σωματικό βάρος, αντίθετα υπήρχε μια μικρή μείωση. Η κύρια τους δράση ήταν μέσω του γαστρεντερικού συστήματος.
Ήταν γνωστή επίσης η ψυχολογική-ενδοκρινολογική συμμετοχή στην παχυσαρκία. Οι υδατάνθρακες στην μορφή των απλών σακχάρων φαίνεται να έχουν ένα ρόλο ψυχικής επιβράβευσης και ναρκωτικού στον εγκέφαλο. Ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό φάρμακο για απώλεια βάρους στο παρελθόν, η ριμοναμπάντη αποσύρθηκε καθώς η απώλεια της ευχαρίστησης οδηγούσε σε ψυχικές διαταραχές και αυτοκτονίες.
Ούτε όμως και ο λιπώδης ιστός φαίνεται να μια απλή “αποθήκη” ενέργειας για τον οργανισμό. Επηρεάζει αποδεδειγμένα την δράση της ινσουλίνης και μέσω “ορμονών” και τον εγκέφαλο για να υπάρχει όρεξη για φαγητό. Ταυτόχρονα και τα βαριατρικά χειρουργεία για απώλεια βάρους μας φύλαγαν μια ακόμη έκπληξη: Μετά το χειρουργείο δεν υπήρχε απλά η μειωμένη χωρητικότητα του στομάχου, υπήρχε μια ανορεξία. Μελέτες στο τμήμα του στομάχου που αφαιρείται στο χειρουργείο έδειξαν ότι παράγει “ορμόνες” που πηγαίνουν μέσω του αίματος στον εγκέφαλο και αυξάνουν την πείνα για φαγητό.
Φάρμακο που σχεδιάστηκε με αυτή τη λογική ξεκίνησε πέρσι να κυκλοφορεί στις ΗΠΑ ενώ δεν έχει έρθει ακόμη στην Ελλάδα, τα αποτελέσματα από τις αρχικές μελέτες αλλά και από τις μελέτες μετά την κυκλοφορία του, δείχνουν ότι πρακτικά θα καταργήσει τα επικίνδυνα βαριατρικά χειρουργεία.
Η σεμαγλουτίδη, το γνωστό ozempic, πήρε άδεια και αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ μόνο για τους διαβητικούς. Παράπλευρη ανακάλυψη ήταν ότι δρα και στα κύτταρα του στομάχου που “ελέγχουν” την πείνα στον εγκέφαλο. Όχι σε όλους και όχι με την ίδια δόση σε όλους. Αυτά που είχα διαβάσει σε μελέτες με είχαν εντυπωσιάσει πολύ πριν έρθει ακόμη στην Ελλάδα και ως γιατρός το χρησιμοποίησα με το που ήρθε. Σίγουρα ΔΕΝ είναι το φάρμακο για αδυνάτισμα. Είναι εξαιρετικό όμως για συγκεκριμένες κατηγορίες διαβητικών, που θέλεις να περιορίσουν το φαγητό τους, η υπεργλυκαιμία στο αίμα τους δυσκολεύει να κάνουν δίαιτα, και ιδιαίτερα όταν άλλα προβλήματα υγείας δεν τους επιτρέπουν να ξεκινήσουν ακίνδυνα μια εντατική άσκηση.
Στους περισσότερους ο μηχανισμός δράσης είναι μάλλον τιμωρητικός, ειδικά όταν δεν δοθεί με την σωστή έναρξη, με στομαχικές διαταραχές, εμετούς και διάρροιες. Υπάρχουν όμως αρκετοί τυχεροί, που απλά δεν πεινάνε, ξεχνάνε ότι υπάρχει φαγητό. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται η εγκυμοσύνη για μήνες μετά την διακοπή του και είναι ένα νέο φάρμακο που κανένας δεν ξέρει αν βγει κάτι με καθυστέρηση μετά από χρόνια. Το βάρος που θα χάσεις, θα το ξαναπάρεις πολύ γρήγορα μόλις το κόψεις.
Συνεπώς, για το συγκεκριμένο φάρμακο, τη σεμαγλουτίδη, δεν έχει αξία σε νέους που έχουν 10-20 κιλά παραπάνω και δεν έχουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα να αθληθούν. Βοηθάει κάποιους από αυτούς που πρέπει να χάσουν βάρος και δεν μπορούν να ασκηθούν. Επίσης, δεν βοηθάει καθόλου, μα καθόλου, ανθρώπους που ψυχολογικά, το φαγητό είναι η τελευταία ευχαρίστηση που τους έχει απομείνει. Από την εμπειρία μου, αυτοί θα κάνουν ότι μπορούν και βρίσκουν λύσεις να παρακάμψουν τις στομαχικές διαταραχές, ενώ σε αυτούς δεν έχει αποτέλεσμα και σαν ανορεξιογόνο.
Η έλλειψη που υπάρχει για αυτό το φάρμακο είναι παγκόσμια και καθώς διατίθεται μόνο από φαρμακεία έχει καταφέρει να αποδείξει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο ότι οι φαρμακοποιοί έχουν μηδενικές αντιστάσεις την ώρα της πώλησης. Σίγουρα η εταιρεία που το παράγει προτιμά να το παρέχει σε χώρες με την υψηλότερη τιμή πώλησης και σίγουρα η Ελλάδα είναι από τις τελευταίες στη λίστα. Επίσης, εκτός από την εγχώρια κατανάλωση ένα μεγάλο ποσοστό που διατίθεται στην Ελλάδα, πωλείται χωρίς συνταγή για να εξαχθεί πίσω παράνομα σε χώρες με υψηλότερη τιμή χρέωσης.
Μοναδική λύση για όλες τις χώρες πλέον φαίνεται να είναι η υποχρεωτική διάθεση μόνο με ιατρική συνταγή και μάλιστα μέσα από παρακολουθούμενο σύστημα όπως πχ η ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Πόσο όμως πιστεύετε ότι είναι προτεραιότητα οι διαβητικοί ασθενείς και η θεραπεία τους για το πολιτικό σύστημα ώστε να προχωρήσουν σε τέτοιες δράσεις;
Επιμέλεια: Δημήτρης Κουναλάκης, Γενικός Ιατρός